De Poolse regering moest van het Europees Gerechtshof stoppen met het kappen van de bomen in het woud van Bialowieza, zo werd het in augustus 2018 verkondigd. Bijna drie jaar eerder ontstond er veel heisa rondom dit onderwerp door heel Europa. Het werd beweerd dat de kap van het bos louter voor commerciële doeleinden diende. Er is echter ook een sprake van een plaag in het bos. Of zit er nog iets anders achter?

Wat en waar is het Poolse oerbos?

Een oerbos is niet altijd een tropisch regenwoud. In de wereld bestaan er nog resten van de zogenaamde boreale bossen waaronder in Polen. Dit bos ontwikkelt zich op een natuurlijke manier en je kunt hier verschillende soorten bomen vinden. Tussen de bomen bevinden zich kleine beekjes en moerassen die zorgen voor een prachtige biodiversiteit in dit bos. Zeventig procent van de bomen is ouder dan 100 jaar! Dit bos is niet alleen rijk aan flora maar ook fauna. Er leven hier wolven, veel soorten vogels en lynxen. En niet vergeten de laatste in het wild levende wisenten (Europese bizon).

Waarom is dit oerbos zo waardevol?

De grote fragmenten van het bos zijn bijna onaangetast gebleven, er staan hier veel oude bomen en er komen zeldzame soorten van planten en dieren voor. Het ecosysteem wordt gevormd door natuurlijke factoren, bijna zoals duizenden jaren geleden. Er zijn nog weinig plekken in Europa, zelfs in de wereld, zoals deze.

Uitbraak van de letterzetter

De letterzetter is een kever uit de familie van schorskevers. De letterzetter valt vooral sparren aan. Deze kever is nodig om het ecosysteem van het bos in balans te houden. De dode bomen worden als leefruimte gebruikt door andere organismen, zoals verschillende soorten paddestoelen of andere zeldzame kevers. De kever in kwestie vormt ook een onderdeel van het voedselketen voor verschillende soorten vogels, zoals drieteenspecht. Zijn aanwezigheid is dus een één kant volkomen natuurlijk. In de afgelopen 100 jaar zijn de grote plagen van de letterzetter verschillende keren waargenomen. Maar elke keer doodde deze plaag slechts een deel van de sparren en bedreigde het hele bos niet. Er zijn veel Poolse deskundigen die beweren dat de aanwezigheid van deze kever niet als een plaag gezien moet worden, maar een natuurlijk element dat de bosveranderingen als gevolg van klimaatverandering mogelijk maakt. Er zijn op dit moment meer sparren in het bos dan dat het hoort te zijn. De kever zorgt op een natuurlijke wijze dat de overtollige hoeveelheid van sparren ‘verwijderd’ wordt. Hij valt alleen de oude sparren aan, nooit jonge bomen of loofbomen. De strijd tegen de letterzetter is dus niet alleen niet nodig, maar zelfs schadelijk voor het bos.

Hoe groot is deze plaag?

Aan de andere kant kan de letterzetter een gevaarlijke plaag vormen en zelfs de gezonde bomen aanvallen, zoals op wikipedia vermeld wordt. Volgens de Poolse autoriteiten is dit wel het geval. De uitbraak van de letterzetter is zo groot dat de gezonden en jonge bomen door deze plaag worden aangetast.

Co się dzieje w Puszczy Białowieskiej?
W Puszczy Białowieskiej masowo zamierają świerki zaatakowane przez kornika drukarza. Tak ogromnej inwazji tego owada nie notowano od wielu dekad. Do dziś jego ofiarą padło pół miliona drzew na terenie trzech puszczańskich nadleśnictw. To oznacza, że już 7,2  tys. ha z 52 tys. ha drzewostanów, którymi opiekują się leśnicy na terenie puszczy są martwe.
Jak groźny jest kornik drukarz?
Kornik żeruje na drewnie pod korą drzew i doprowadza je do śmierci nawet w ciągu jednego miesiąca. Normalnie owad atakuje drzewa stare lub osłabione. Jednak tym razem jego gradacja (czyli wzrost liczebności) jest tak wielka, że jego ofiarą padają także drzewa młode, zdrowe i silne. Trzeba także pamiętać, że kornik w puszczy zaczął atakować już inne gatunki, np. sosnę i modrzew

Vertaling:

Wat gebeurt er in het oerbos van Białowieża?
In het woud van Bialowieza sterven de sparren uit die door de letterzetter zijn aangevallen. Zo een enorme plaag van dit insect is al tientallen jaren niet voorgekomen. In dit bosgebied zijn tot nu toe een half miljoen bomen aangetast. Dit betekent dat er al 7,2 duizend ha van 52 duizend ha bomen, die door de boswachters verzorgd moeten worden, dood zijn.
Hoe gevaarlijk is de letterzetter?
Deze kever verorbert het hout onder de schors van de bomen wat tot de dood van de bomen leidt, zelfs binnen een maand. Normaalgesproken valt dit insect oude of verzwakte bomen aan. Deze keer is de plaag echter zo groot dat ook jonge, gezonde en sterke bomen worden aangevallen. Er moet ook worden vermeld dat deze kever al andere soorten bomen aanvalt, zoals dennen en lariksen.

Wie heeft gelijk?

Eerlijk gezegd weet ik het niet. Ik been geen deskundige op dit gebied. Maar wat ik wel weet is dat dit geen politieke discussie moet zijn, maar wetenschappelijke. Het moet niet zo zijn dat politici of het Europees Hof zich hiermee bemoeit. Laat het over aan de deskundigen en de boswachters die dit bos kennen als geen ander. Mocht het zo zijn dat de deskundigen van mening verschillen, laat het alsnog aan hen over om dit zonder te veel bemoeienis te bediscussiëren. Op deze manier kun je ervoor zorgen dat een beslissing wordt genomen die het beste voor het bos is. Maar misschien gebeurt dit alleen in een ideale wereld.

P.S. Dit jaar in maart stond mijn reis naar dit gebied in Polen ingepland. Ik wou heel graag mijn eigen verhaal en foto’s aan jullie voorleggen. Helaas door de corona-uitbraak is mijn reis niet doorgegaan. Ik hoop binnenkort zodat ik niet alleen mijn blog met mooie foto’s kan voorzien maar ook het verhaal over de plaag kan achterhalen.