Het Ľubovňa kasteel in Slowakije (gelegen in het plaatsje Stará Ľubovňa) is een Slowaaks kasteel met een bijzondere Poolse geschiedenis. Het kasteel, gelegen in de historische regio Spiš, was de plaats van waaruit Poolse landdrosten deze comitaat beheerden. Het Ľubovňa kasteel werd onlangs gerenoveerd en is open voor toeristen.
Historische regio Spiš
Spiš is een historische regio in het noordoosten van Slowakije en Zuid-Polen. Tegenwoordig wordt Spiš gedeeld door de Pools-Slowaakse grens en bevindt het zich grotendeels in Slowakije samen met het Ľubovňa Kasteel. Het kasteel werd voor 360 jaar door de Poolse koningen en landdrosten beheerd. Hoe is het gebeurd?
In 1412 betaalde de Poolse koning Wladislaus II Jagiello de toenmalige Duitse en Hongaarse koning Sigismund van Luxemburg 37.000. zilveren stapels van Praagse groschen. Om een idee te hebben hoeveel dat was, zal ik jullie vertellen dat 20 duizend zilveren stapels 4.232.400 gram puur zilver woog. Deze betaling was de facto een lening. Als onderpand overhandigde Sigismund van Luxemburg aan de Poolse koning een deel van de regio Spiš samen met de bijbehorende goederen, zoals kastelen (ook het Niedzica kasteel) en 16 steden, onder andere Ľubovňa. Deze lening werd echter nooit terugbetaald en het gedeelte van dit grondgebied behoorde formeel Polen toe tot aan de Driedelingen.
Geschiedenis van het kasteel
Het Ľubovňa kasteel werd in opdracht van de Hongaarse koning Andreas III gebouwd. De eerste schriftelijke vermelding van deze vesting dateert uit 1311. Na de overdracht van de Spiš als onderpand aan de Poolse koning in 1412, werd het kasteel door de Poolse landdrosten beheerd. Vanaf dat moment begon de Poolse periode in de geschiedenis van het kasteel dat ook als de grensfort tussen Hongarije en Polen diende. Eén van de landdrosten (sinds 1420) was de beroemde Poolse ridder uit Garbów, Zawisza Czarny, die op het schilderij van Jan Matejko vereeuwigd werd. Dit schilderij hangt tegenwoordig in het Vaticaanse Museum.
Aan het einde van de 16e eeuw werd het kasteel in renaissancestijl herbouwd in opdracht van de Poolse koning Sigismund II August. En in 1591 werd Sebastian Lubomirski de landdrost van Spiš. De familie Lubomirski beheerde het kasteel en de omliggende gebieden gedurende vier generaties. Tijdens de Zweedse invasie in 17e eeuw werden de Poolse kroonjuwelen in het kasteel verborgen. Veel Poolse koningen bezochten het kasteel onder andere Jan III Sobieski toen hij van het zegevierende ontzet van Wenen terugkeerde.
Gedurende 360 jaar was het Ľubovňa kasteel de zetel van de Poolse landdrosten, tot de eerste deling van Polen in 1772. Vanaf de laatste deling van Polen in 1795 bevonden het kasteel en de omliggende gebieden onder het bewind van het Huis Habsburg. Het onderpand werd als gevolg hiervan opgeheven. In 1825 werd het kasteel gekocht door een Hongaarse familie, die het gebouw tot 1880 bezat. Vanaf 1882 was het Ľubovňa kasteel eigendom van de Poolse magnaten Zamoyski en bleef in hun handen het einde van de Tweede Wereldoorlog. Daarna werd het kasteel overgenomen door de Tsjechoslowaakse regering.
Het kastel kun je zelf bezoeken. Je krijgt een beschrijving van de route in het Engels, Duits, Pools of uiteraard Slowaaks dus je hebt geen gids nodig. De hele bezichtiging duurt ongeveer 1,5-2 uur, inclusief het beklimmen van de toren.
Openluchtmuseum
Behalve het bezoek aan het kasteel kun je ook een openluchtmuseum bezichtigen. Daar heb je een mogelijkheid om karakteristieke en bijzondere opstallen te bewonderen zoals Slowaakse woonhuizen, werkplaatsen, houten kerkje enz..
