Ik heb reeds een aantal artikelen geschreven waarin ik Poolse liedjes heb vertaald. Zoals ‘De muren zullen vallen‘, ‘Stel geen vragen over Polen‘, ‘Toen ik een kleine jongen was‘, ‘Ik heb niet veel nodig‘ en mijn favoriete ‘De dageraad zal komen‘. In dit artikel zullen jullie kennismaken met de Poolse band genaamd Maanam en een aantal liedjes met zeer interessante teksten.
Maanam werd in 1975 opgericht door Marek Jackowski en Milo Kurtis. Milo is een Poolse multi-instrumentalist van Griekse afkomst, die allerlei etnische instrumenten uit verschillende delen van de wereld kan spelen en tegelijkertijd een zoon van politieke vluchtelingen uit Griekenland. Marek en Milo hebben een gitaarband bekend als M-a-M opgericht. In 1976 werd de band vergezeld door een Welse gitarist John Porter en door zangeres Kora (Olga Jackowska) – de vrouw van Jackowski. Toen Kurtis en daarna Porter vertrokken, veranderde de band de naam in Maanam Elektryczny Prysznic (Maanam Elektrische Douche). Later is alleen de naam Maanam gebleven.
Ik begin met een Engels liedje Lucciola die zich bij een kade afspeelt.
Lucciola
Down by the quayside
Everything tastes salty
Salty hair, salty skin, salty wind
Lucciola, lucciola, lucciola
Somebody’s calling me on the wind
Lucciola, lucciola, lucciola
He’s calling, calling me on the wind
Lucciola, lucciola, lucciola
Somebody’s calling me on the wind
Lucciola, lucciola, lucciola
He’s calling, calling me on the wind
The streets
It’s hard to breathe in this heat
This heat
Bare-shouldered, hazy view
Here you can cheat only once
Lucciola, lucciola, lucciola
Somebody’s calling me on the wind
Lucciola, lucciola, lucciola
He’s calling, calling me on the wind
Lucciola, lucciola, lucciola
Somebody’s calling me on the wind
Lucciola, lucciola, lucciola
He’s calling, calling me on the wind
They say I’m crazy
It’s the wind that’s crazy
Salty is our love, love me
Your love’s the only one
Lucciola
Lucciola, lucciola, lucciola
Somebody’s calling me on the wind
Lucciola, lucciola, lucciola
He’s calling, calling me on the wind
De band had talloze hits in Polen door de jaren tachtig en negentig heen. Dat waren meestal energieke gitaargedreven liedjes met daarbij de fantastische stem van Kora (die in 2018 helaas op 67-jarige leeftijd aan kanker is overleden). Hun beladen teksten lieten zien dat de Poolse taal geschikt is voor punk- en rockgeluiden. Hieronder een van hun Poolse lyrics vertaald naar het Nederlands: ‘Cicaden op Cycladen‘.
Cicaden op Cycladen
Het is heel, heel stil
De zon verbrandt naakte lichamen
De zee en de lucht schijnen helder
Ik heb het zo goed, oh wat heb ik het goed
Ik eet zoete, zoete druiven
Je slaapt in mijn, mijn armen
De zee en de lucht schijnen helder
Ik heb het zo goed, oh wat heb ik het goed
Cicaden op Cycladen
Cicaden op Cycladen
’s Nachts als de sterren vallen
En de disco draait
Voor een heel, heel kort moment
Zie ik overal een zwerm vlinders
Mijn voeten zijn zo heet
De zon brandt op mijn lippen
Ik eet zoete, zoete druiven
Je slaapt in mijn, mijn armen
De zee en de lucht schijnen helder
Ik heb het zo goed, oh wat heb ik het goed
Cicaden op Cycladen
Cicaden op Cycladen
’s Nachts als de sterren vallen
En de disco draait
De adem van de rat
Dit is een sterk symbolisch lied waarin Kora haar mening lijkt te geven over het toenmalige politieke systeem in Polen. De ratten in het liedje zijn waarschijnlijk de communistische activisten die, in naam van een verwrongen ideologie, andere mensen vervolgden, kwelden en gevangen zetten.
Van ratten is bekend dat ze zich zeer snel vermenigvuldigen en gemakkelijk verschillende ziektes met zich meedragen. Daarom waren het deze dieren die de beruchte rol in dit lied speelden. Het communisme wordt dus met een ziekte die zich makkelijk verspreid vergeleken. Bovendien zorgde de alomtegenwoordige censuur ervoor dat de kunstenaars in hun werken op een dubbelzinnige manier naar de politieke situatie in het land moesten verwijzen. Kora deed het zeer efficiënt, zoals blijkt uit het feit dat het nummer de censuur omzeilde en in 1981 werd uitgebracht. En hier de vertaling.
Wat ruist zo? Dat is de vacht van de ratten
De eerste rat zit al op de muren
En hij wrijft tegen de muren
Hij is helemaal verward
Geritsel, gewrijf, gesuis
De adem van de rat streelt de muur
En verheft de aarde
Rattenstam, rattenstam
Pootjes, pootjes, honderden pootjes stampen, stamp, stamp, stamp, stamp
Pootjes, pootjes, honderden pootjes stampen, stamp, stamp, stamp, stamp
Pootjes, pootjes, honderden pootjes stampen, stamp, stamp, stamp, stamp
Pootjes, pootjes, honderden pootjes stampen, stamp, stamp, stamp, stamp
De ratten verdringen de kelders
Een onrustige buurt
De stad in rook, de stad sterft
De eerste rat zit al aan het touw
In de donkere nacht klinkt het geschreeuw
Gevaarlijke rattenmuilen sissen
Geen genade, geen koelte
Guillotine onthoofdt
Pootjes, pootjes, honderden pootjes stampen, stamp, stamp, stamp, stamp
Pootjes, pootjes, honderden pootjes stampen, stamp, stamp, stamp, stamp
Pootjes, pootjes, honderden pootjes stampen, stamp, stamp, stamp, stamp
Pootjes, pootjes, honderden pootjes stampen, stamp, stamp, stamp, stamp
Lipstick on the Glass
En nog een nummer van deze band over de liefde. Het nummer gaat over lust, de sterke aantrekkingskracht van geliefden. Het geheel wordt op een nogal donkere toon gehouden, alsof de geliefden elkaar in het donker ontmoeten en niet in staat om zichzelf aan de wereld te onthullen, waarschijnlijk omdat ten minste één van hen een andere relatie heeft. De minnaar van de hoofdrolspeler laat een spoor achter lippenstift op het glas, alsof ze wel wil dat de geheime romance eindelijk aan het licht komt, ongeacht de gevolgen.
Ik doe de deur open, jij bent het
Je kwam aanrennen, ik zie dat je nog steeds beeft
Hete lippen, hete handen
Je gloeit in het donker
Je reikt langzaam uit
En je kijkt door het glas
Je golft in het ritme van de schemering
Je rekt je uit als een kat
Ik raak jou aan en dan jij
Sluit je zwarte ogen
Je wordt wakker, je straalt weer helemaal
De roos van de nacht straalt
Je gaat weg, maar je laat
Een spoor van lippenstift achter op het glas
Het geeft niet dat ze komt
Zij zal het nog een keer vragen
Whose that lipstick on the glass?
Whose that lipstick?
(Lipstick, lipstick)
Whose that lipstick on the glass?
Whose that lipstick?
(Lipstick, lipstick)
Ik raak jou aan en dan jij
Sluit je zwarte ogen
Je wordt wakker, je straalt weer helemaal
De roos van de nacht straalt
Je gaat weg, maar je laat
Een spoor van lippenstift achter op het glas
Het geeft niet dat ze komt
Zij zal het nog een keer vragen
Whose that lipstick on the glass?
Whose that lipstick on the glass?
Whose that lipstick on the glass?
Whose that lipstick on the glass?
In 2007 ging de band uit elkaar.
