Poolse traditie – paddestoelen plukken

Wanneer de zomer ten einde loopt, gaan de Polen in het bos op zoek naar paddestoelen. Maar waarom is het een nationale traditie geworden. Waarom zijn de Polen zo gek op paddestoelen plukken? En hoe kan iemand aan de slag gaan in Polen of ergens anders met paddestoelen plukken? In dit blog probeer ik het geheim van deze Poolse traditie te ontdekken.

De Poolse bossen zijn in september, oktober en november gevuld met verschillende soorten paddestoelen: gewoon eekhoorntjesbrood, kastanjeboleet, cantharel, oranjegroene melkzwam, bruine ringboleet, gewoon heksenboleet, boleet of champignons en veel, veel meer. De paddestoelen worden vervolgens thuis volgens de Poolse traditionele recepten voorbereid: gedroogd of ingevroren, gestoofd, gemarineerd, gekookt of gebakken. In Polen deel je je kookkunsten met andere familieleden. Verse paddestoelen worden op de markten of langs de weg verkocht. Je hebt geen toestemming nodig om in het bos te gaan plukken en je hoeft er niet voor te betalen, zoals in veel westerse landen. Er geldt één regel: respecteer het bos. Rond deze tijd kun je de Poolse natuur in volle herfstglorie bewonderen. Neem ook je fototoestel mee, dan kan je het vastleggen.

Mycofobie of mycophilie?

De beroemdste Poolse dichter Adam Mickiewicz schreef over paddestoelen plukken in zijn grootste epos ‘Pan Tadeusz (‘pan‘ – heer, ‘Tadeusz‘ is een voornaam). De Poolse illustrator Franciszek Kostrzewski heeft het beeld van de naar de paddestoelen plukkende adel in één van zijn tekeningen vastgelegd. In dit nationale epos meent de Poolse dichter dat paddestoelen plukken een nationale traditie is. En we delen deze traditie met andere Slavische landen. Dus de Polen zij zeker mycophilen. Dat staat schril in contrast met sommige landen. In Nederland zien we eigenlijk alleen champignons in de winkels, soms cantharellen geïmporteerd uit Polen of Rusland. Mijn ervaring is, dat de Nederlanders niet snel onbekende dingen gaan proeven. Bovendien moet je je in Nederland aan allerlei regels houden, wil je van deze mooie vruchten uit het bos genieten. De Nederlanders en ook andere nationaliteiten zoals Britten en Amerikanen wagen zich zelden in het bos te foerageren en kiezen voor gekweekte champignons, die veilig in plastic bakjes ingepakt zijn en op de plankjes van de supermarkt staan. Misschien worden de Britten en Amerikanen bang van de folkloristische Engelse namen, zoals: ‘Witch’s Hat‘ (zwartwordende wasplaat, deze paddestoel is licht giftig), ‘Destroying Angel‘ (giftig), ‘Poison Pie‘ (giftig), ‘Witches Butter’ (gele trilzwam – niet giftig maar niet eetbaar), ‘Devil’s Urn ‘(niet giftig maar niet eetbaar) of ‘Dead Man’s Fingers‘ (houtknotszwam, niet eetbaar). Deze enge namen onthullen echt de schaduwrijke positie van paddestoelen in de Angelsaksische cultuur. Als je deze namen onthoudt, wil je ‘boletus‘, ‘saffron milk cap‘ of ‘bay bolete‘ niet meer proeven.

Paddestoelen in de Poolse keuken

Deze paddestoelen spelen een belangrijke rol in de Poolse keuken – ze worden gemarineerd, gebakken, gedroogd, gekookt, gestoofd of er worden soepen van gemaakt. Er zijn talloze Poolse traditionele recepten waar paddestoelen niet mogen ontbreken, zoals champignonsoep, direct naast de bietensoep geserveerd met ‘uszka‘ – kleine knoedels met paddestoelen vulling. Zuurkool met paddestoelen op kerstavond of zuurkool met vlees, worst en paddestoelen. Deze geweldige combinatie is ook de basis voor het meest bekende Poolse recept – ‘bigos‘. Ben je in Polen, schroom niet en bestel in een Pools traditioneel restaurant ‘pierogi‘ met vulling: paddestoelen of paddestoelen met zuurkool.

Paddestoelen plukken vandaag

Het draait allemaal om de natuur en frisse lucht. Het gaat om rondlopen en rondkijken in het bos met je familie, vrienden of kennissen. Het gaat eigenlijk meer om de reis dan om de bestemming. Steeds grotere groepen trekken naar het bos toe om een leuk dagje van te maken of zelfs een weekend. Ze begeven zich in meer verlaten gebieden. Dit betekent ook dat je steeds vroeger moet opstaan om ervoor te zorgen dat je de beste ‘vangst’ hebt.

Hier een paar regels waar je je aan moet houden, als je paddestoelen wilt plukken:

• Respecteer het bos en zijn bewoners!
• Veiligheid is het belangrijkste! Pluk nooit de paddestoelen, die je niet kent. Het is het beste om je aan de meest populaire paddestoelen te houden, die het gemakkelijkst te herkennen zijn, zoals: gewoon eekhoorntjesbrood, cantharellen, champignons, oranjegroene melkzwam, grote parasolzwam.
• Als het kan, ga met iemand meer die al ervaren is. Er zijn genoeg aardige Polen, die jou op dit avontuur mee willen nemen. Eenmal dat je een paar keer in het bos bent geweest en je een bepaald soort van een paddestoel kent, kun je daarna zelf aan de slag.
• Probeer vroeg wakker te worden. Zelfs om 5 uur! Het is het beste om als eerste in het bos te zijn en de paddestoelen te plukken die de afgelopen nacht zijn gegroeid.
• Het kost tijd om de best plekken in het bos te vinden en te leren. Hier alvast twee tips: gewoon eekhoorntjesbrood groeit meestal naast dennen- en eikenbomen. Naar de berken vind je gewone berkenboleet.
• Het is het beste om de paddestoelen in een rieten mand te doen. In het plastic gaan ze sneller bederven.
• Neem een zakmes mee.
• Wees voorbereid op alle weersomstandigheden. Het bos kan nat en koud zijn. Regenlaarzen en een regenjas zijn een goed idee.
• Neem een thermofles met een warme thee of koffie! Je kan jezelf lekker opwarmen als je al een poosje door het bos rondloopt.
• Ben je in het bos geweest op plekken waar teken kunnen voorkomen. Controleer jezelf op tekenbeten!

Mocht je willen proberen, dan is het begin van de herfst de beste tijd!