De stad Zamość (Poolse naam Zamość) ligt ongeveer 60 km van de grens met Oekraïne en daarom niet altijd op de route. Maar mocht je een keer in het Oosten van Polen zijn, is deze stad zeker een aanrader! Hieronder tips en bezienswaardigheden.
We beginnen met een beetje geschiedenis…
De stad is in 1580 gesticht door Jan Zamoyski die een perfecte stad wilde laten bouwen. Voor deze job heeft hij een Italiaanse architect Bernardo Morando ingehuurd. Deze architect heeft de stad in een vijfhoekige fortificatie ontworpen (denk hier aan de Nederlandse stad Naarden). Het moet 24 hectare groot zijn – 600m lang en 400m breed met in het midden een groot marktplein. Aan beide kanten bevonden zich twee kleine pleinen Solny en Wodny die symmetrisch geplaatst zijn. In de stad moesten ongeveer 250 huizen gebouwd worden. En zo na 11 jaar werden er ongeveer 217 gebouwd.
In 1594 werd een niet kerkelijke Academie geopend. Bij het stichten van deze middelbare school werd Jan Zamoyski bijgestaan door een andere eminente humanist uit deze tijd – dichter Szymon Szymonowicz. De opening van deze school werd ondersteund door de beroemde uitspraak van Jan Zamoyski:
“Takie będą Rzeczypospolite jakie ich młodzieży chowane”
Polen zal zijn, zoals haar jeugd wordt onderwezen en opgevoed
(naar eigen vertaling)
Het hoge niveau van lesgeven op de Academie resulteerde in de instroom van studenten uit heel Europa en Zamość kreeg de opinie van een onderzoeks- en onderwijscentrum op Europees niveau. Toen in 1605 Jan Zamoyski overleden was, werd zijn werk door zijn zoon Tomasz voortgezet.
De stad moest zich meerdere keren in de geschiedenis verdedigen waaronder in 1648 tegen Kozakken. Het functioneel ontworpen fort heeft gelukkig zijn doel bewezen en de aanvallen werden afgeweerd. In 1809 werd deze stad de eerste en de enige keer in de geschiedenis overwonnen d.m.v. een stormaanval. Deze keer werd de stad door de Poolse soldaten overmeesterd. Zij kenden het fort natuurlijk heel goed. Het waren de Oostenrijkse militaire troepen die zich moesten verdedigen. Dit gedeelte van Polen viel in de handen van de Oostenrijk-Hongarije als resultaat van Poolse Delingen.
Toen Polen zijn onafhankelijkheid herwon in 1918, werd een communistische opstand onderdrukt door troepen onder de leiding van majoor Lisa-Kula. De tweede communistische aanval vanuit de Sovjetische Rusland werd in 1920 gestopt toen de stad omringd werd door het Sovjetleger.
De uitbraak van de Tweede Wereldoorlog betekende een moeilijke tijden van de bewoners van Zamość. In de Rotunda ontstond een Duitse vernietigingskamp waar ongeveer 8000 Polen waaronder kinderen weren vermoord. De bewoners werden ook massaal verplaatst. De stad Zamość moest een nieuwe Duitse stad worden en het doel was Germanisering van het Oosten.
Touristische attracties
Oude stad
Tegenwoordig bevindt de Oude Stad in Zamość zich op de UNESCO werelderfgoedlijst. De Oude Stad heeft een aantal gebouwen die een Italiaanse en Middel-Europese stijl en tradities op een prachtige manier combineren.
Het Stadhuis
Dit hoofdgebouw in de Oude Stad is in Barok stijl gebouwd. Op de 52m hoge toren bevindt zich een klok. In de zomer wordt een trompet bespeeld in drie richtingen het Westen, Oosten en Noorden. Volgens de legende heeft Jan Zamoyski verboden om richting het Zuiden te spelen, dus richting Krakau.
Het fort
Zoals eerder genoemd was de fortificatie in Zamość onverwurmbaar. In de loop van de jaren werden sommige stukjes weggehaald om de groei van de stad mogelijk te maken. Een paar jaar geleden heeft de stad ongeveer 17 mln euro voor uitgetrokken om het te renoveren.
Voor ongeveer 8 euro kun je met je kinderen een kanon in het fort afsteken. Het schieten gebeurt niet met echte kogels omdat het door de stad verboden is. Er wordt een beetje hooi in de vat gedaan. Jammer want in het bereik van de kanonnen bevindt zich de Poolse belastingdienst … ja de Polen houden van grappen.
Restaurantjes en cafeetjes
Overal kun je lekker eten! Op een terrasje zitten en van het uitzicht genieten. De kwaliteit van het eten is buitengewoon goed. Het eten en drinken is niet al te duur. Let op de porties in Polen (eigenlijk overal niet alleen hier) zijn behoorlijk groot. De onderstaande foto is gemaakt tijdens een flinke drukte in de stad. Veel motors en ouderwetse auto’s kon je dat weekend bewonderen. Maar hierdoor konden we de gebouwen minder goed bekijken. We vonden het jammer. Ondanks dit hebben we van ons weekendje in Zamość genoten.
